11. Cumhurbaşkanı Abdullah Gül’ün, Barış Kültürü için Dünya Üçüncü Forumu Konuşması

Ekselansları,

Değerli Dostlar,

Kıymetli Misafirler,

Öncelikle Abdulaziz Saud Al Babtain Kültür Vakfı’nın Mısır Kültür Bakanlığı işbirliğiyle ve Mısır Arap Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı himayesinde düzenlediği Üçüncü Barış Kültürü Forumu’nda sizlerle birlikte olmaktan büyük mutluluk duyduğumu belirtmek isterim.

Vakıf, bölgemizde ve ötesinde “ barış kültürünün ” yayılmasında önemli bir rol oynuyor . Bu nedenle geçtiğimiz günlerde vefat eden Sayın Abdülaziz Suud Albabtain’ı rahmetle anmak istiyorum . Huzur içinde yatsın.

Bu arada ailesini, oğullarını da onun değerli mirasını sürdürmeleri için tebrik ediyorum .

Bu vesileyle uzun bir sürenin ardından Kahire’de bulunmaktan duyduğum memnuniyeti de ifade edeyim.

Cumhurbaşkanlığım süresince ve daha önceki tüm görevlerim çerçevesinde Türkiye ile Mısır arasındaki siyasi ve ekonomik ilişkilerin güçlendirilmesi için çalıştım .

Ortak tarihimiz ve kültürümüze dayanarak bu dönemde pek çok başarıya imza attık.

Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın geçtiğimiz günlerde Kahire’ye yaptığı ziyarette de açıklandığı üzere, bir durgunluk döneminin ardından ülkelerimiz için yeni bir işbirliği dönemi açılmıştır.

Bu yeniden başlangıcı tüm kalbimle memnuniyetle karşılıyorum.

Hanımefendiler ve Beyefendiler,

İnsanlık tarihi boyunca huzur ve refah içinde yaşamanın ilk şartı her zaman huzurlu ve güvenli bir çevreye sahip olmak olmuştur.

Bu zor duruma göğüs germek, kültürel ve teknolojik ilerlemenin yanı sıra siyasi ve ekonomik kalkınmadan da bahsetmek için vazgeçilmezdir.

Bugün her zamankinden daha parçalı ve kırılgan bir dünyada yaşadığımız bir gerçektir . Pek çok cephede barış kültüründen uzaklaştığımızı gösteren felaketler yaşanıyor.

Bu kültürün yüksek değerini zaten unuttuğumuz için olası krizler kolaylıkla alevlenebilir . Pek çok çatışmada barış şartlarını müzakere etmiyoruz, aksine sadece nasıl ve ne zaman savaşacağımıza hazırlanıyoruz.

Günümüzün küresel düzenini anlatmak için dünyanın çok kutuplu olduğunu söyleyemem mümkün değil. Gelinen noktada, Batıdan Doğuya; Kuzeyden Güneye çok kutuplaşmış bir hal almıştır. Bu çok kutuplaşmış ortamda barış kültürünün içselleştirilmesinden bahsetmek kolay değil.

Maalesef beklentilerimizin aksine krizler ve savaşlarla karşı karşıyayız .

Son dönemde yaşanan Rusya-Ukrayna savaşı bize bu krizlerin bölgesel ve küresel etkilerinin ciddi olduğunu gösterdi .

Ukrayna’daki savaş, Batı ile Doğu’nun birbirlerine olan güvenlerini kaybetmesine neden oldu.

Gözlerimizi Orta Doğu’ya çevirdiğimizde yürek parçalayan bir tabloyla daha karşı karşıyayız .

İsrail’in ideolojik amaçlı zalim politikaları nedeniyle Filistinliler, katliamlara ve zulümlere maruz kalıyor .

Gazze’de kurallara dayalı uluslararası düzene olan güven, tüm dünyanın gözü önünde çöküyor .

Genel itibarıyla, dünya meseleleri söz konusu olduğunda güven ve işbirliği yerine daha çok güvensizlik ve çatışma hakim. Üstelik dünya çapında militarizasyon rekor düzeye ulaştı.

Dünya tarihi, güvenlik ağırlıklı yaklaşımın başarısızlığa uğradığı örneklerle doludur .

Güvenlik takıntılı bir zihniyet yerine , kaynaklarımızın doğru dağılımını sağlayacak uygun ortamı hazırlamamız gerekiyor .

Barışı, refahı ve birlikte yaşamayı hakim kılmamız gerekiyor . Bu da güçlü bir adalet sistemiyle mümkün olabilir.

Böyle bir sistem uygun siyasi çerçevenin oluşturulmasıyla mümkün olabilir.

İyi yönetişim herhangi bir siyasi çerçevenin olmazsa olmazıdır . Siyasi ve adli kriterlerin ve dayanıklı kurumların varlığı, herhangi bir devletin doğru şekilde tasarlanması ve işletilmesi için esastır .

Hangi siyasi rejimden bahsediyor olursak olalım, iyi yönetim barışın, refahın ve kalkınmanın tek yoludur .

İyi yönetişim, hukukun üstünlüğü, insan haklarına saygı, hesap verebilirlik, şeffaflık , liyakate dayalı yaklaşım, kapsayıcılık, gelir dağılımında adalet, kadın-erkek eşitliği gibi önemli bir araç setini de beraberinde getiriyor .

İyi yönetişim bütünleşik yaklaşım kapsamında ortaya çıktığında kalkınma ve barış sürdürülebilir bir şekilde uygulanabilir .

Sayın Katılımcılar,

Bilindiği gibi Orta Doğu günümüzde barışa ve kalkınmaya en çok ihtiyaç duyan bölgelerin başında gelmektedir.

Orta Doğu , insanlığın kültürel , entelektüel ve dini aydınlanmasının beşiği olarak bilinse de ne yazık ki son yüzyıldan bu yana kaos, çatışma ve savaşlarla anılıyor .

Irak’ın işgali ve Suriye’deki savaş bu ülkelerin belkemiğini kırdı ve kalkınmalarını ciddi şekilde sekteye uğrattı . Halkları acıya ve sefalete sürüklendi.

Orta Doğu’nun tamamı için de ciddi olumsuz sonuçlar doğurdu .

Bu krizlerin açtığı yaralar tam olarak iyileşemezken bölge yine dayanılmaz bir acıyla karşı karşıya.

Bugün Gazze’de derin bir üzüntüyle şahit olduğumuz, görülmemiş bir barbarlık ve vahşettir.

Hiçbir vicdana sığmaz. Sadece Arapların ve Müslümanların değil, tüm insanlığın yüreğini acıtıyor .

Olayların başlama nedeni belli.

İsrail, Filistin topraklarını hukuka aykırı ve adaletsiz bir şekilde işgal etmeye devam etti.

Daha sonra ilgili BM Güvenlik Konseyi kararlarına rağmen Batı Şeria’da zalim bir yerleşim politikası uyguladı .

İsrail yetkilileri Filistinlileri kendi topraklarını terk etmeye zorladı .

Bu çok sistematik bir şekilde yapıldı.

Yıllar boyunca Filistinlileri onursuz yaşamaya mahkum ettiler.

Dolayısıyla bu koşullar altında böylesine üzücü ve trajik bir sonuçla karşılaşmak kaçınılmazdı.

Bu nedenle, BM Genel Sekreteri António Guterres’in cesaretle belirttiği gibi , “Hamas’ın 7 Ekim saldırıların durduk yere olmadı” gerçeğini kabul etmek önemlidir .

İsrail’in şu anda yaptığı sivillerden , masum kadın ve çocuklardan intikam almaktır .

Bu , uluslararası hukukun tüm hükümlerini ihlal eden Filistin halkına yönelik toplu bir cezalandırmadır .

Şu ana kadar 30.000’e yakın Filistinli öldürüldü. Bunların yüzde 75’i kadın ve çocuklardan oluşuyor. Bu rekor düzeyde ve utanç verici bir ölü sayısı.

Uluslararası Adalet Divanı’nın İsrail’i Gazze’de soykırıma neden olacakya da sevk edecek eylemleri önlemeye veya cezalandırmaya çağıran kararına rağmen İsrail, yıkım politikasından vazgeçmiyor.

Halen mülteci kamplarını ve hastaneleri bombalıyor ve yüz binlerce Filistinlinin güvenlik arayışı içinde mahsur kaldığı Refah’a karadan askeri operasyon başlatmayı planlıyor .

Dolayısıyla İsrail’in şu anda durdurulamaması durumunda durumun daha da kötüleşme potansiyeli yüksek .

İşte bu nedenle, İsrail’in politikalarına körü körüne destek veren ülkelerin, bunun bu ülkeye güvenlik getirmediğini anlaması gerekiyor.

Bu destek, tam tersine kutuplaşmanın artmasına, nefret ve düşmanlığın dünya çapında yayılmasına neden oluyor .

Uluslararası toplumun birlik ve kararlı bir şekilde İsrail tarafına şu açık gerçeği anlatması gerekiyor: “ İsrail kibirli ve inatçı tavrını değiştirmezse bir gün kabusundan kurtulamayabilir .”

Bu vesileyle, Filistin meselesinin başlangıcından bu yana Mısır’ın oynadığı eşsiz rolün altını çizmek istiyorum .

Mısır, başından itibaren İsrail-Arap sorunlarının kapsamlı çözümüne yönelik çabaların içinde yer aldı .

Birikmiş tecrübesiyle Filistin ve İsrail tarafları arasında diplomatik çözüm bulunması için olağanüstü emek harcadı.

7 Ekim saldırılarının ardından Mısırlı yetkililer yine sorumlu ve işbirliği temelli bir duruş sergiledi.

Hiç şüphe yok ki gelişmeler Mısır’ın ulusal güvenliğini ve ülke ekonomisini de doğrudan etkiliyor .

Türkiye de tüm enerjisini Filistinlilere insani yardım sağlamak ve devam eden savaşa uzun vadeli diplomatik bir çözüm bulunmasına katkıda bulunmak için kullanıyor .

Bu kapsamda Türkiye, İsrail-Filistin sorununun barışçıl ve adil çözümü arayışında bölgedeki dostlarıyla birlikte dinamik bir rol oynuyor .

Değerli Katılımcılar,

Bu kadar acıların , gözyaşlarının ve büyük fedakarlıkların ardından en azından bir şey gün yüzüne çıktı. İsrail-Filistin çatışmasının barışçıl ve adil çözümü, ‘ancak iki devletin barış ve güvenlik içinde yan yana yaşaması’ yoluyla sağlanabilir.

Tüm dünya, Filistinliler, İsrailliler ve tüm Orta Doğu’nun barış ve güvenliğinin sağlanması için bu iki devletli çözümün vazgeçilmezliğini kabul etti.

Dolayısıyla bu ortak kabul, uluslararası toplumun İsrail’e sözkonusuçözümün şartlarını kabul etmesi için baskı yapması yönünde bir pusula olmalıdır .

Şu anda Gazze’de mutlaka kalıcı ve koşulsuz bir ateşkese ihtiyacımız var.

Bunda hiç şüphe yok.

Ancak iki devletli çözümün parametrelerini tasarlamaya başlamazsak ateşkes yeterli olmayacak .

Bunca fedakarlık ve devasa kayıpların ardından Filistin tarafının da yeni bir düşünceye ihtiyacı var .

Tüm Filistinli grupların bir arada oturması , tartışması ve siyasi çıkış stratejisi üzerinde anlaşmaya varması gerekiyor .

Bu nedenle aralarında siyasi birliğin sağlanması esastır.

Böylesine inandırıcı, güvenilir ve taze bir liderlik, müzakereleri yüksek düzeyde temsil kapasitesiyle yürütebilir.

Ancak böyle bir liderlik, müzakere masasındaki gücünü artırabilir ve kazanılan manevi zeminle birlikte tarihi bir misyonu gerçekleştirebilir .

Filistinlilerin dostları olarak zamanlarını ve enerjilerini bu yönde harcamalarına yardımcı olmamız gerekiyor.

Değerli katılımcılar,

Bu koşullar altında, İslam İşbirliği Teşkilatı tarafından desteklenen ve özellikle İran tarafından da benimsenen 2002 Arap Barış Girişimi hâlâ ileriye yönelik geçerli bir çözüm yolunu temsil ediyor .

Bu girişim, yalnızca sınırları 1967’ye dayanan, başkenti Doğu Kudüs olan bir Filistin devletinin kurulmasının önünü açmakla kalmıyor .

Aynı zamanda taraflar arasında büyük bir işbirliği potansiyeli yaratmak suretiyle İsrail’e, Arap ülkeleriyle normal ilişkiler kurması için altın bir fırsat sunuyor.

Bu hayalin gerçekleşmesi, dünyanın farklı köşelerinde faaliyet gösteren radikal hareketlerin temel nedenlerinin silinmesine de katkıda bulunulacak.

Savaş durumunun ağır bedeli ödendi.

O halde artık karanlıktan aydınlığa çıkma zamanıdır.

Sözlerime son verirken, her zamankinden daha fazla ihtiyaç duyulan “barış kültürü”nün önemine kuvvetli bir şekilde dikkat çeken ve doğru zamanda gerçekleşen bu Forumu düzenlediği için Vakfa ve Mısırlı yetkililere bir kez daha şükranlarımı sunuyorum.

Çok teşekkür ederim.