Türk-Tanzanya İş Forumu'nda Yaptıkları Konuşma
22.02.2009
Değerli milletvekilleri,
Değerli misafirler,
Tanzanya'nın ve Türkiye'nin değerli işadamları;
Sözlerime başlamadan önce hepinize sevgilerimi, muhabbetlerimi sunmak istiyorum. Bugün Tanzanya'da, Tanzanya'nın başşehri Darüsselam'da bulunmaktan gerçekten büyük bir mutluluk duyuyorum.
Darüsselam anlamı bizatihi kendi başına gerçekten mutluluk duymaya değer bir anlamdır. Malum barış şehri, "barışın, huzurun var olduğu şehir" anlamına geliyor.
Böyle güzel bir ülkede, böyle güzel bir şehirde iş dünyasıyla bir arada olmak, Türkiye'nin ve Tanzanya'nın müteşebbislerini, iş yapan insanlarını, üreten insanlarını, ticaret yapan insanlarını, vergi ödeyen insanlarını, ihracat yapan insanlarını, istihdam yaratan insanlarını bir araya getirmekten gerçekten büyük bir mutluluk duyuyorum. Bundan dolayı hepinize bir kez daha sevgilerimi, muhabbetlerimi sunuyorum.
Sözlerimin başında başta Cumhurbaşkanı Kikwete olmak üzere Tanzanya'nın bütün değerli yöneticilerine teşekkür ediyorum. Ayağımızı Darüsselam Havaalanı'na bastığımız andan itibaren bizlere gösterilen bu samimi dostluk, yakınlık ve candan kucaklama için hepinize çok çok teşekkür ediyorum.
Buraya gelirken, değerli Bakanımız, değerli Milletvekillerimiz, değerli işadamlarımızla birlikte Türkiye'nin daimi büyükelçisini de getirdim. Daimi Büyükelçi Şander Gürbüz; kendisini ayağa kalkmaya davet ediyorum. Bundan sonra Türkiye'nin Daimi Büyükelçisi olarak bulunacak. Büyükelçiliğin en kısa zamanda işlemleri bitirilmiştir, ilk inşaatlar hemen oluşturulacak. Dolayısıyla burada Daimi Büyükelçimiz var. Bu da Türkiye'nin Tanzanya'ya verdiği önemin en açık işaretidir.
Değerli işadamları,
Biraz önce Sayın Bakan Dr. Mary Nagu'yu dinlerken Tanzanya'nın makroekonomik politikalarındaki yeni atılımlarını hep beraber dinledik. Aslında buraya gelmeden önce okuduğum raporlardan, yazılardan biliyorum ki Sayın Cumhurbaşkanı Kikwete'nin önderliğinde Tanzanya'da çok köklü ekonomik reformlar gerçekleştirilmiştir.
Tabiî ki ekonomik reformdan önce Tanzanya'da siyasi istikrarın olması, demokrasinin gayet muntazam bir şekilde çalışıyor olması, hukuka verilen önem, geleneklerine olan bağlılıkla onların modernleştirilmesi; Tanzanya'yı çok daha cazip hale getirmektedir. Doğu Afrika'nın içerisinde bu bölgede siyasi istikrar bakımından, ekonomik reform çizgisi bakımından Tanzanya önemli adımlar atmaktadır. Biraz önce bunların detayını Sayın Değerli Bakan sizlere burada anlattı. Bunlar çok takdir edilecek hususlardır.
Tanzanya'nın ekonomik potansiyeli, tabii potansiyeli vardır. Bu ülkede, birazcık çalışınca, birazcık okuyunca, birazcık ansiklopedilere, kitaplara bakınca herkes görecek ki; bu ülkede gerçekten tabii kaynaklar vardır, çok güçlü bir insan kaynağı vardır ve gerçekten dünyanın en güzel tabiat güzelliklerine sahip, zenginliklerine sahip bir ülkedir. Bütün bunlar var olunca doğru ekonomi politikalarıyla bu ülkenin potansiyeli harekete geçirilebilir. Bunun neticesindedir ki son yıllarda dünyanın ortalaması üzerinde bir büyümeyi bu ülke yakalamıştır.
Çok köklü altyapı yatırımları da yapılmaktadır ve buna önem verilmektedir ve özellikle ulaşım konularında, komşu ülkelerde karayolu, demiryolu bağlantıları çok önemli, limanın büyütülmesi gibi çok önemli altyapı kararları vardır. Ve ayrıca çok büyük toplu ev ve inşaat projeleri söz konusudur. Bütün bunları şunun için söylüyorum ki; bu ülkenin potansiyeli harekete geçirilmektedir.
Değerli Tanzanyalı işadamları,
Sizler de eminim ki Türkiye'yi biliyorsunuz. Türkiye, son yıllarda çok önemli ekonomik büyümeyi gerçekleştiren yine nadir ülkelerden biri. O da Türkiye'nin yaptığı köklü ekonomik reform paketi içerisinde gerçekleşmektedir. Bunun neticesinde Türkiye, harcama paritesine göre gayrisafi milli hâsılası 1 trilyon dolara yaklaşmıştır. Dış ticaret hacmi de 350 milyar dolardır. İhracatı 120 milyar dolardır. Bunun yüzde 95'i tamamen sanayi ürünleridir. Bunları şunun için söylüyorum; birbirimizi tamamlayacak ekonomik şartlarımız var.
Türk müteahhitleri, dünyanın en önde gelen müteahhitleridir. Dünyadaki en büyük 220 firma içerisinde 25 tanesi Türk firmalarıdır. Türk inşaatçıları barajlar, köprüler, büyük otobanlar, havaalanlarını çok büyük dev projeleri, dünyanın dört bir yanında gerçekleştirmişlerdir. Avrupa'da, Rusya'da, Orta Asya'da, Ortadoğu'da, dünyanın birçok yerinde ve Afrika'da kendisini ispatlamış büyük firmalarımız vardır.
Yine aynı şekilde turizm faaliyetleri açısından da Türkiye çok başarılı bir ülkedir. Türkiye'ye geçen sene 28 milyon turist gelmiştir. Bu rakam bile Türkiye'nin turizm faaliyetlerini gösterir. Tanzanya'nın bu güzellikleri, bu güzel ülkeyi, bu cennet gibi tabii güzellikleri; gölleri, dağları, ormanları; bütün bunlar aslında dünyanın başka tarafındaki insanları çekecek güzelliklerdir. O açıdan turizm konusunda da çok güzel işbirliği yapılabileceğine inanıyorum.
Sanayi konusunda -demin söyledim- ihracatımızın yüzde 95'inin sanayi malları olduğunu söyledim. Bu konularda da sizin ihtiyacınız olan alanlarda çok güzel işbirliği yapılabilir.
Buraya gelen işadamları, Afrika'ya özel ilgi gösteren Türk yatırımcılarıdır. Bu işadamlarının yine dünyanın birçok yerinde büyük yatırımları vardır, ama Afrika'da da büyük yatırımları vardır. Afrika'nın bazı ülkelerinde Türk sanayi bölgeleri vardır ve buralarda binlerce insan istihdam edilmekte ve o ülkelerden dışarı ihracat yapılmaktadır. Bunlardan birisi sizin burası olmalıdır. Çünkü Tanzanya, Doğu Afrika'nın kapısıdır. Çok büyük bir limanı vardır, Darüsselam Limanı önemlidir. Buradan komşu ülkelere bağlantılar vardır ve yenileri yapılmaktadır.
Ülkenin kendisi 40 milyon nüfusuyla, demin söylediğim büyük tabii zenginliklerinde ayrı bir yatırım potansiyelini ihtiva etmektedir. Onun için bu buluşmayı değerli görüyorum. Tanzanyalı işadamlarıyla Türk işadamlarının birebir konuşmaları, birbirlerini tanımaları çok önemlidir.
Sizler, Türk yatırımcılarını çekebilirsiniz buraya, burada yatırım yapabilirler. Bunun birinci şartı, siyasi istikrar ve bu siyasi istikrar vardır. Hükümetin, yönetimin, yabancı yatırımlara kucağını açması ve onlara bu ortamı sunması -ki son ekonomik politikalarla bu da vardır bu ülkede- ve tabii ki üçüncüsü de bu ülkenin bir potansiyelinin olması bu ise başından vardır. Varsa, bunların var olduğunu gören sizler bunu harekete geçirmelisiniz. Biz de buralara bu ziyaretleri yaparak, buluşmaları gerçekleştirerek en üst seviyede siyasi iradelerimizi koyup her iki ülkenin işbirliği yapmasını arzu edelim, bununla ilgili talimatları verelim, bununla ilgili hukuki altyapıyı hazırlayarak, anlaşmaları imzalayarak sizlerin yolunuzu açıyoruz; gerisi size kalmış.
Tabii ki devletten devlete de birçok ekonomik faaliyetler vardır. Ama özel sektörün esas lokomotif olması gerekir. Onun için bu iş forumlarına önem veriyorum, her yerdeki iş forumlarına katılıyorum. Türk işadamlarına güveniyorum, onları sizlere takdim ediyorum ve iyi ortaklıklar kurun. Ticareti artırın. Ticarette ilk etapta dengesizlikler olabilir. Ama bu yatırımlarla, turizm faaliyetleriyle dengelenebilir. İş yapmaktan hiç çekinmeyin, korkmayın.
Ben burada başka bir potansiyelin de olduğunu görüyorum. Biraz önce Türkiye'de İslam Kalkınma Bankası bursuyla okuyan, Türkiye'nin çok güzel üniversitelerinde okuyan, orada tahsilini tamamlamış ve yurduna dönmüş Tanzanyalı gençlerle karşılaştım ve onlarla bir toplantı yaptım. 37 genç ve çoğu mühendislik okumuş, tıp okumuş ve onların buralardan Türkiye ile Tanzanya arasındaki köprüyü sağlamlaştırmaları, kuvvetlendirmeleri ve Türkiye ile Tanzanya arasındaki iletişimin karşılıklı bilgilendirmeyi sağlamaları açısından da çok büyük katkıları olacağına inanıyorum.
Ben bu düşüncelerimle, sizlere başarılar diliyorum. Henüz resmi toplantılarımızı yapmadık. Bugün akşam Sayın Cumhurbaşkanıyla tekrar bir kez daha bir araya geleceğiz. Yarın görüşmelerimizi, toplantılarımızı tamamlayacağız. Bu süre içerisinde siz de benim verdiğim tavsiyelere uyun ve vaktinizi, saatlerinizi iyi değerlendirin. Daha sonra bana veyahut da Tanzanya'nın değerli yöneticileri; Sayın Cumhurbaşkanı'na, Sayın Bakanlara söyleyeceğiniz konular varsa söyleyin. Bizler sizin önünüzü açmaya geldik buraya. Bu şehrin ismi de Darüsselam olduğuna göre bunun böyle olması gerekirdi. Hepinize teşekkür ederim.
Değerli misafirler,
Tanzanya'nın ve Türkiye'nin değerli işadamları;
Sözlerime başlamadan önce hepinize sevgilerimi, muhabbetlerimi sunmak istiyorum. Bugün Tanzanya'da, Tanzanya'nın başşehri Darüsselam'da bulunmaktan gerçekten büyük bir mutluluk duyuyorum.
Darüsselam anlamı bizatihi kendi başına gerçekten mutluluk duymaya değer bir anlamdır. Malum barış şehri, "barışın, huzurun var olduğu şehir" anlamına geliyor.
Böyle güzel bir ülkede, böyle güzel bir şehirde iş dünyasıyla bir arada olmak, Türkiye'nin ve Tanzanya'nın müteşebbislerini, iş yapan insanlarını, üreten insanlarını, ticaret yapan insanlarını, vergi ödeyen insanlarını, ihracat yapan insanlarını, istihdam yaratan insanlarını bir araya getirmekten gerçekten büyük bir mutluluk duyuyorum. Bundan dolayı hepinize bir kez daha sevgilerimi, muhabbetlerimi sunuyorum.
Sözlerimin başında başta Cumhurbaşkanı Kikwete olmak üzere Tanzanya'nın bütün değerli yöneticilerine teşekkür ediyorum. Ayağımızı Darüsselam Havaalanı'na bastığımız andan itibaren bizlere gösterilen bu samimi dostluk, yakınlık ve candan kucaklama için hepinize çok çok teşekkür ediyorum.
Buraya gelirken, değerli Bakanımız, değerli Milletvekillerimiz, değerli işadamlarımızla birlikte Türkiye'nin daimi büyükelçisini de getirdim. Daimi Büyükelçi Şander Gürbüz; kendisini ayağa kalkmaya davet ediyorum. Bundan sonra Türkiye'nin Daimi Büyükelçisi olarak bulunacak. Büyükelçiliğin en kısa zamanda işlemleri bitirilmiştir, ilk inşaatlar hemen oluşturulacak. Dolayısıyla burada Daimi Büyükelçimiz var. Bu da Türkiye'nin Tanzanya'ya verdiği önemin en açık işaretidir.
Değerli işadamları,
Biraz önce Sayın Bakan Dr. Mary Nagu'yu dinlerken Tanzanya'nın makroekonomik politikalarındaki yeni atılımlarını hep beraber dinledik. Aslında buraya gelmeden önce okuduğum raporlardan, yazılardan biliyorum ki Sayın Cumhurbaşkanı Kikwete'nin önderliğinde Tanzanya'da çok köklü ekonomik reformlar gerçekleştirilmiştir.
Tabiî ki ekonomik reformdan önce Tanzanya'da siyasi istikrarın olması, demokrasinin gayet muntazam bir şekilde çalışıyor olması, hukuka verilen önem, geleneklerine olan bağlılıkla onların modernleştirilmesi; Tanzanya'yı çok daha cazip hale getirmektedir. Doğu Afrika'nın içerisinde bu bölgede siyasi istikrar bakımından, ekonomik reform çizgisi bakımından Tanzanya önemli adımlar atmaktadır. Biraz önce bunların detayını Sayın Değerli Bakan sizlere burada anlattı. Bunlar çok takdir edilecek hususlardır.
Tanzanya'nın ekonomik potansiyeli, tabii potansiyeli vardır. Bu ülkede, birazcık çalışınca, birazcık okuyunca, birazcık ansiklopedilere, kitaplara bakınca herkes görecek ki; bu ülkede gerçekten tabii kaynaklar vardır, çok güçlü bir insan kaynağı vardır ve gerçekten dünyanın en güzel tabiat güzelliklerine sahip, zenginliklerine sahip bir ülkedir. Bütün bunlar var olunca doğru ekonomi politikalarıyla bu ülkenin potansiyeli harekete geçirilebilir. Bunun neticesindedir ki son yıllarda dünyanın ortalaması üzerinde bir büyümeyi bu ülke yakalamıştır.
Çok köklü altyapı yatırımları da yapılmaktadır ve buna önem verilmektedir ve özellikle ulaşım konularında, komşu ülkelerde karayolu, demiryolu bağlantıları çok önemli, limanın büyütülmesi gibi çok önemli altyapı kararları vardır. Ve ayrıca çok büyük toplu ev ve inşaat projeleri söz konusudur. Bütün bunları şunun için söylüyorum ki; bu ülkenin potansiyeli harekete geçirilmektedir.
Değerli Tanzanyalı işadamları,
Sizler de eminim ki Türkiye'yi biliyorsunuz. Türkiye, son yıllarda çok önemli ekonomik büyümeyi gerçekleştiren yine nadir ülkelerden biri. O da Türkiye'nin yaptığı köklü ekonomik reform paketi içerisinde gerçekleşmektedir. Bunun neticesinde Türkiye, harcama paritesine göre gayrisafi milli hâsılası 1 trilyon dolara yaklaşmıştır. Dış ticaret hacmi de 350 milyar dolardır. İhracatı 120 milyar dolardır. Bunun yüzde 95'i tamamen sanayi ürünleridir. Bunları şunun için söylüyorum; birbirimizi tamamlayacak ekonomik şartlarımız var.
Türk müteahhitleri, dünyanın en önde gelen müteahhitleridir. Dünyadaki en büyük 220 firma içerisinde 25 tanesi Türk firmalarıdır. Türk inşaatçıları barajlar, köprüler, büyük otobanlar, havaalanlarını çok büyük dev projeleri, dünyanın dört bir yanında gerçekleştirmişlerdir. Avrupa'da, Rusya'da, Orta Asya'da, Ortadoğu'da, dünyanın birçok yerinde ve Afrika'da kendisini ispatlamış büyük firmalarımız vardır.
Yine aynı şekilde turizm faaliyetleri açısından da Türkiye çok başarılı bir ülkedir. Türkiye'ye geçen sene 28 milyon turist gelmiştir. Bu rakam bile Türkiye'nin turizm faaliyetlerini gösterir. Tanzanya'nın bu güzellikleri, bu güzel ülkeyi, bu cennet gibi tabii güzellikleri; gölleri, dağları, ormanları; bütün bunlar aslında dünyanın başka tarafındaki insanları çekecek güzelliklerdir. O açıdan turizm konusunda da çok güzel işbirliği yapılabileceğine inanıyorum.
Sanayi konusunda -demin söyledim- ihracatımızın yüzde 95'inin sanayi malları olduğunu söyledim. Bu konularda da sizin ihtiyacınız olan alanlarda çok güzel işbirliği yapılabilir.
Buraya gelen işadamları, Afrika'ya özel ilgi gösteren Türk yatırımcılarıdır. Bu işadamlarının yine dünyanın birçok yerinde büyük yatırımları vardır, ama Afrika'da da büyük yatırımları vardır. Afrika'nın bazı ülkelerinde Türk sanayi bölgeleri vardır ve buralarda binlerce insan istihdam edilmekte ve o ülkelerden dışarı ihracat yapılmaktadır. Bunlardan birisi sizin burası olmalıdır. Çünkü Tanzanya, Doğu Afrika'nın kapısıdır. Çok büyük bir limanı vardır, Darüsselam Limanı önemlidir. Buradan komşu ülkelere bağlantılar vardır ve yenileri yapılmaktadır.
Ülkenin kendisi 40 milyon nüfusuyla, demin söylediğim büyük tabii zenginliklerinde ayrı bir yatırım potansiyelini ihtiva etmektedir. Onun için bu buluşmayı değerli görüyorum. Tanzanyalı işadamlarıyla Türk işadamlarının birebir konuşmaları, birbirlerini tanımaları çok önemlidir.
Sizler, Türk yatırımcılarını çekebilirsiniz buraya, burada yatırım yapabilirler. Bunun birinci şartı, siyasi istikrar ve bu siyasi istikrar vardır. Hükümetin, yönetimin, yabancı yatırımlara kucağını açması ve onlara bu ortamı sunması -ki son ekonomik politikalarla bu da vardır bu ülkede- ve tabii ki üçüncüsü de bu ülkenin bir potansiyelinin olması bu ise başından vardır. Varsa, bunların var olduğunu gören sizler bunu harekete geçirmelisiniz. Biz de buralara bu ziyaretleri yaparak, buluşmaları gerçekleştirerek en üst seviyede siyasi iradelerimizi koyup her iki ülkenin işbirliği yapmasını arzu edelim, bununla ilgili talimatları verelim, bununla ilgili hukuki altyapıyı hazırlayarak, anlaşmaları imzalayarak sizlerin yolunuzu açıyoruz; gerisi size kalmış.
Tabii ki devletten devlete de birçok ekonomik faaliyetler vardır. Ama özel sektörün esas lokomotif olması gerekir. Onun için bu iş forumlarına önem veriyorum, her yerdeki iş forumlarına katılıyorum. Türk işadamlarına güveniyorum, onları sizlere takdim ediyorum ve iyi ortaklıklar kurun. Ticareti artırın. Ticarette ilk etapta dengesizlikler olabilir. Ama bu yatırımlarla, turizm faaliyetleriyle dengelenebilir. İş yapmaktan hiç çekinmeyin, korkmayın.
Ben burada başka bir potansiyelin de olduğunu görüyorum. Biraz önce Türkiye'de İslam Kalkınma Bankası bursuyla okuyan, Türkiye'nin çok güzel üniversitelerinde okuyan, orada tahsilini tamamlamış ve yurduna dönmüş Tanzanyalı gençlerle karşılaştım ve onlarla bir toplantı yaptım. 37 genç ve çoğu mühendislik okumuş, tıp okumuş ve onların buralardan Türkiye ile Tanzanya arasındaki köprüyü sağlamlaştırmaları, kuvvetlendirmeleri ve Türkiye ile Tanzanya arasındaki iletişimin karşılıklı bilgilendirmeyi sağlamaları açısından da çok büyük katkıları olacağına inanıyorum.
Ben bu düşüncelerimle, sizlere başarılar diliyorum. Henüz resmi toplantılarımızı yapmadık. Bugün akşam Sayın Cumhurbaşkanıyla tekrar bir kez daha bir araya geleceğiz. Yarın görüşmelerimizi, toplantılarımızı tamamlayacağız. Bu süre içerisinde siz de benim verdiğim tavsiyelere uyun ve vaktinizi, saatlerinizi iyi değerlendirin. Daha sonra bana veyahut da Tanzanya'nın değerli yöneticileri; Sayın Cumhurbaşkanı'na, Sayın Bakanlara söyleyeceğiniz konular varsa söyleyin. Bizler sizin önünüzü açmaya geldik buraya. Bu şehrin ismi de Darüsselam olduğuna göre bunun böyle olması gerekirdi. Hepinize teşekkür ederim.
