Sayın Cumhurbaşkanımızın, Türk-Kenya İş Forumu'nda yaptıkları konuşma aşağıda sunulmaktadır:
"Sayın Değerli Dostum, Başbakan Odinga, Değerli Bakanlar, Kenya ve Türkiye'nin Değerli İşadamları, Müteşebbisleri; sözlerime başlamadan önce hepinizi saygıyla, sevgiyle selamlıyorum.
Nairobi'de, bu güzel şehirde bulunmaktan gerçekten büyük bir mutluluk duyuyorum. Dün, heyetimizle birlikte Kenya'ya ayak bastığımızdan bu yana gösterilen yakın misafirperverlik ve yakın dostluk için hepinize çok çok teşekkür ediyorum. Dün Sayın Cumhurbaşkanı'yla, bugün de sizlerle yaptığımız görüşmelerde, konuşmalarda; Türkiye ve Kenya arasındaki ilişkileri çok daha ileri düzeye götürmek üzere ne kadar kararlı olduğumuzu bir kez daha karşılıklı ifade ettik. Siyasi seviyede, en üst seviyede; Cumhurbaşkanları, Başbakanlar, Bakanlar seviyesinde bu siyasi irade ortaya konduktan sonra inanıyorum ki arkasından birçok adım atılacaktır ve her türlü işbirliği yapılacaktır.
Değerli işadamları, değerli katılımcılar; öncelikle şunu bir kez daha ifade etmek istiyorum. Geçen sene Kenya'da seçimlerden sonra yaşanan siyasi kriz, Sayın Cumhurbaşkanı Kibaki ve Sayın Başbakan Odinga'nın çok sağduyulu liderliklerinde aşılmıştır ve Kenya'da istikrar ortamı tekrar sağlanmıştır. Bundan dolayı kendilerini tekrar tebrik ediyorum. Sayın Başbakan'ın, inanıyorum ki, bu büyük uzlaşmada gösterdiği tavır, bütün Kenyalılar tarafından ve bütün Afrikalılar tarafından çok büyük takdir görmüştür ve bütün Afrika'ya, hatta dünyanın başka yerlerinde, iç politik çekişmelerle enerjilerini tüketen ülkelere bunun örnek olmasını istiyorum. İç barış sağlandıktan sonra, istikrar olduktan sonra Sayın Başbakan çok köklü ekonomik reform programları uygulamaya başlamıştır. Özelleştirmeyle birlikte, birçok hukuki düzenlemelerle birlikte ülkesinin kalkınmasına, Kenya halkının beklentilerini karşılamak için bütün kabinesini ve kendilerini seferber etmişlerdir. Çünkü şuna inanıyoruz ki; ekonomi her şeyin önünde gelmektedir. İnsanları mutlu etmek için kalkınma da her şeyin başında gelmektedir. Bugün dünyanın en zengin ülkesi olan süper güç Amerika Birleşik Devletleri'nin bile birinci önceliği ekonomi olmuştur. Biraz önce Sayın Başbakan çok güzel söyledi. Bizler, ekonomik ilişkilerin altyapısını hazırlıyoruz görüşmelerimizde, anlaşmalar imzalıyoruz, kararlar alıyoruz, ama bizim döşediğimiz bu yoldan siz işadamları yürüyeceksiniz. Devletlerin tabii ki yapacakları vardır, bakanlıkların aralarında yapacakları vardır. Hala devlet sektörünün önemli olduğu alanlar vardır. Hala devlet sektörünün tabii ki önemli alımları vardır, önemli yatırımları vardır, ama kalkınmanın motoru da bundan sonra işadamlarıdır, müteşebbislerdir. O bakımdan bugün Sayın Başbakan'la birlikte Türk ve Kenyalı işadamlarının bir araya geldiği bu toplantıya katılmayı çok faydalı bulduk. İnanıyorum ki, sizler de sabah yaptığınız toplantılarda birbirinizi çok daha fazla tanıdınız, neler yapılabilir, bunları çok daha fazla konuşmuşsunuzdur. Bu noktada ticaret hacmimizin çok süratli bir şekilde geçen senelere göre arttığını görmekten tabii ki memnuniyet duyuyoruz. 250 milyon dolara yaklaşmıştır, ama Sayın Bakan'ın söylediği gibi burada bir dengesizliğin olduğu da çok açık. Bu dengesizliğin giderilmesini biz de çok istiyoruz. Onun için sizleri, Kenyalı işadamlarını Türkiye'deki fuarlara katılmaya, Kenya'nın bütün imkânlarını, avantajlarını en iyi şekilde tanıtmaya da davet ediyoruz. Ayrıca burada bu vesileyle karşılaştığınız işadamlarına sizlerin neleri ihraç edebileceğiniz, bütün bunları da en iyi şekilde anlatmanız gerekir. Yalnız, ticaretin ötesinde esas ekonomik işbirliğindeki denge çok daha önemlidir. Belki bizim verdiğimiz bu yüksek ticaret fazlalığını, buraya yapacağımız yatırımlarla, turizm faaliyetleriyle dengeleyebiliriz. O açıdan Türk Hava Yolları'nın ve Kenya Hava Yolları'nın da karşılıklı seferlere tekrar başlaması çok büyük bir imkândır. Ben aramızda olan Türk Hava Yolları Genel Müdürü ile konuştuğumda, çok ümitli olduğunu söyledi bu hattan. Aslında biraz önce Sayın Başbakan da söyledi: Burası bir hat; Kenya, Nairobi. Çevredeki Afrika ülkelerinin dünyanın başka uçlarına uçmak için geldikleri bir liman. İnanıyorum ki, birçok Afrika ülkesi, Nairobi üzerinden İstanbul'a ve İstanbul üzerinden de dünyada istedikleri yerlere çok daha kolay ulaşabileceklerdir. Bu, sizleri de birbirinize daha çok yaklaştıracaktır. Aslında Türkiye ile Kenya'yı birbirine çok daha fazla yaklaştıracaktır. Her türlü ticaret, yatırım, iş görüşmeleri çok daha fazla olacaktır. Bunun büyük bir avantaj olduğuna inanıyorum.
Yatırımlar konusunda Sayın Başbakan'la yaptığımız görüşmelerde, Türk işadamlarının Kenya'da yapacağı yatırımlardan çok büyük mutluluk duyacaklarını, onlara her türlü desteği vereceklerini kendisi açıkça söyledi. Dolayısıyla buradaki Türk işadamlarına da sesleniyorum. Burayı da kendi eviniz gibi hissedebilirsiniz ve buraya da yatırım yapmaya hepinizi yine davet ediyorum.
Turizm, başka bir alandır işbirliğimizde. Bize çok sayıda turist gelmektedir. Size de aslında çok sayıda turist gelmekte. Size gelen turistler daha çok bireysel turistler olduğu için, zengin insanlar gelmektedir. Yani kitle turizmi değil, size çok seçkin insanlar gelmektedir. Bunun için inanıyorum ki, sizin çok iyi standartta otellere hala ihtiyacınız vardır. Bu tabii ki zengin turist çekmek için birinci yoldur. Avrupa'daki, Amerika'daki, en zengin ülkelerdeki otelcilik hizmetini vermeye başladığınız andan itibaren, sizin bu tabii güzellikleriniz, dünyanın başka yerinde bulunmayan ormanlarınız ve buralardaki safari turizmi kesinlikle sizlere çok daha fazla gelir getirecektir. Bütün bu konularda işbirliği yapabileceğimize inanıyorum. Türkiye'deki oteller, her yıl Avrupa'nın en iyi otelleri seçilmektedir. Otel hizmetleri konusunda da yine Türkiye'nin çok ileri düzeyde olduğunu buradan sizinle paylaşmak isterim.
Sayın Başbakan, Değerli İşadamları;
Kenya, hızlı kalkınmakta olan bir ülke. Kalkınmanız lazım tabii ki. Bunun için hem ülkelerin ikili, hem de uluslararası örgütlerin sizlere çok yardımcı olması gerektiğine inanıyoruz. Dünkü konuşmamda da söyledim, Afrika'nın problemleri, aslında bütün insanlığın problemleridir. Bir tarafta insanlar sıkıntı çekerken, diğer tarafta insanların çok rahat içerisinde, mutluluk içerisinde olması, ahlaki olarak da çok kabul edilebilir bir şey değildir. O bakımdan bütün ülkelerin, uluslararası örgütlerin özellikle Afrika ile yoğun bir ilişki içinde olması ve Afrika'ya katkı sağlaması gerekmektedir. Türkiye buna öncelik vermiştir ve bunları yapacaktır, bunları yapmaya da başlamıştır zaten. Şu bir gerçek ki; Afrika'nın en istikrarlı ülkelerinden birisi olan Kenya her şeyden önce tabii ki bunları hak etmektedir. O bakımdan ben önümüzdeki günlerde Türkiye'den de çok daha fazla yatırımın, çok daha fazla teknik yardımın Kenya'da görüleceğine inanıyorum. Bundan hiç şüphenizin olmamasını, özellikle Sayın Başbakan, burada ifade etmek istiyorum.
Bütün bunun hızlanması için tabii ki sizin bu reform sürecinize hız vermeniz gerekmektedir. Yatırımcılar kendilerini burada, kendilerine eşit muamele edilen insanlar olarak görmeye başladıklarında, herhangi bir problemle karşılaştıklarında, onun gayet adil bir şekilde çözüldüğünü görmeye başladıklarında, bürokraside büyük engellerle karşılaşmadıkları takdirde, tabii ki büyük potansiyeli olan bu ülkeye yatırım yapacaklardır. Nitekim Türk işadamları, Türkiye'nin dışında birçok ülkeye; Avrupa, Rusya, Orta Asya ve Afrika ülkelerine çok büyük yatırımlar yapmaya başlamışlardır. Hatta sizin komşunuz olan Afrika ülkelerinde de Türk işadamlarının çok büyük yatırımları vardır. İnanıyorum ki, bu ziyaretimizden sonra buraya da, Kenya'ya da yine çok büyük yatırımlar gerçekleşecektir.
Türkiye, Birleşmiş Milletler'de de daima Afrika'nın sesi olacaktır. Gıda güvenliği sadece Afrika'nın değil, bütün dünyanın meselesidir, ama Afrika'nın en öncelikli meselesidir şüphesiz ki. Bu bakımdan Dünya Gıda Fonu'na Türkiye daima destek vermiştir. Başka Afrika ülkeleri için de, Kenya için de 1 milyon dolar bağış yapmıştır. Bundan sonra da bu katkıları devam edecektir. Ama en önemli şey insan gücüdür. Biraz önce ifade ettiniz; Kenyalılar, dünyanın dili haline gelmiş olan İngilizceyi çok iyi konuşan insanlardır. Bu da sizin için büyük bir avantajdır tabii; dünyayla ilişki kurma açısından ve yatırımları çekme açısından.
Türkiye ile Kenya, birçok alanda uzmanların eğitilmesi konusunda da beraber çalışmaya hazırdır. Bu bağlamda bizim TİKA adlı kuruluşumuzun çok büyük faaliyetleri vardır birçok Afrika ülkesinde, Kenya'da da bu faaliyetler vardır. Bu faaliyetleri daha da artırma yönünde kararlıyız. Hatta sizlerin arzusu olan, burada bir ofis açma, bütün bunları da muhakkak ki düşüneceğiz ve inanıyorum ki kısa süre içerisinde gerçekleştireceğiz.
Ben son olarak şunu söylemek istiyorum. Geldiğimiz andan itibaren Sayın Cumhurbaşkanı, Sayın Başbakan, bütün Bakanlar; gerçekten Türkiye ile olan işbirliğine çok önem verildiğini gördüm. Biz de bu niyet içerisindeyiz. Onun için Afrika'nın ve dünyanın bu kısmına ilk ziyaretimizi yaparken -ki bu benim, sadece benim ilk ziyaretim değil, Türkiye Cumhurbaşkanlarının ilk ziyaretidir- bunu Kenya'dan başlattık. Bu bile sizlerle olan ilişkimizin güçlendirilmesi konusunda ne kadar kararlı olduğumuzu göstermektedir.
İnanıyorum ki yeni bir sayfa açıyoruz ülkelerimiz arasında ve çok kısa süre içerisinde bu yeni açılan sayfalara çok güzel başarı hikâyelerini yazacağımızdan eminim. Bunda devletin resmi görevlilerin çok büyük katkısı olacağı gibi siz işadamlarının, yatırımcıların, tüccarların da çok büyük katkısı olacaktır. Hepinize başarılar diliyorum, sağolun. "