Değerli Dostum, Sayın Cumhurbaşkanı Boris Tadiç,
Değerli Bakanlar,
Türk ve Sırp İş Dünyasının Çok Değerli Temsilcileri,
Sözlerime başlamadan önce bu ziyaretimiz esnasında şahsıma, heyetime ve Türk iş adamlarına gösterilen konukseverlik için çok teşekkür ediyorum.
Sayın Tadiç ile bizim arkadaşlığımız, dostluğumuz biraz eski yıllara gidiyor. Bu süre içerisinde birbirimize olan güvenimiz ve anlayışımız şunu gösterdi ki: Aynı istikamette düşünceler içerisindeyiz. Dolayısıyla bugün Türkiye ile Sırp Cumhuriyeti'nin stratejik ortak denilecek noktaya gelen ilişkileri tarihi öneme haizdir. Bu noktaya gelmemizde Sayın Tadiç'in çok büyük katkıları olmuştur, bunu burada ifade etmek istiyorum ve kendilerine olan takdirlerimizi bir kez daha sunmak istiyorum.
Değerli İş Adamları,
Biz bugün sabahtan beri, birçok görüşmeler yaptık. Sayın Cumhurbaşkanı'yla çok detaylı görüştük, hem baş başa hem heyetler halinde. Daha sonra Sayın Başbakan ile de görüştük. Tüm bu görüşmeler neticesinde, bir kez daha teyit ettik ki; siyasi ilişkilerimiz en mükemmel şekilde gelişmektedir. Türkiye ile Sırbistan'ın bu yakın işbirliği, Balkanlardaki istikrarı ve huzuru daha artıracak ve pekiştirecektir. Bunun çok önemli bir işbirliği olduğunun altını çizmek istiyorum. Sadece siyasi konularda değil, diğer konularda da işbirliğimizi en üst seviyeye taşımak konusunda kararlıyız. Özellikle ekonomik işbirliğinin çok daha büyük potansiyel taşıdığını görüyoruz ve yeteri kadar bu potansiyelin değerlendirilmediğinin de farkındayız.
Öncelikle değerli iş adamları, size şunu söylemek isterim ki: Sırbistan önemli reformlar yapıyor. Ve inanıyorum ki Avrupa Birliği ile kısa süre içerisinde çok daha beraber olacaktır, bu kaçınılmazdır. Belgrad, Avrupa'nın en önemli şehirlerinden, başkentlerinden birisidir. Belgradsız Avrupa Birliği'ni düşünmek mümkün değildir. Sayın Tadiç'in siyaseti ve arkadaşlarının siyaseti de bu istikamette, hem demokratik hem ekonomik reformları köklü bir şekilde sürdürerek, ülkelerini buna hazırlamaktadır. Bununla şunu ifade etmek istiyorum: İş adamları bu ülkenin değerini iyi kavrasınlar demek istiyorum. Bu ülkenin geleceği çok çok daha parlak olacaktır. Onun için bugün eksik olan bu ekonomik işbirliğini çok daha fazla güçlendirmelisiniz. Aramızda ekonomik işbirliğinin alt yapısını oluşturan hukuki temel adeta tamamlanmıştır. Aramızda Yatırımları Teşvik Anlaşması ve vergi muafiyeti vardır, bunu daha önce yapmıştık. Serbest Ticaret Anlaşması imzalanmıştır, bu sene sonunda yürürlüğe girecektir. Bugün 5 önemli anlaşmayı imzalayarak sizin işlerinizi kolaylaştırdık. Yani biz bu anlaşmaları niçin yapıyoruz? Sizin karşılıklı daha çok iş yapabilmenize daha çok imkân tanımak için yapıyoruz. Bizler devletler olarak, liderler olarak, hükümetler olarak üstümüze düşenleri en iyi şekilde yerine getiriyoruz. Şimdi bizim arzumuz, sizlerin bunları değerlendirmesidir.
Şimdi ticaret hacmimiz düşük ve düşük olmasına rağmen biraz da dengesiz. Türkiye daha çok satıyor, Sırbistan Türkiye'ye daha az satıyor. Burada değerli Sırp iş adamlarına sesleniyorum: Türkiye'nin ithalatı 200 milyar dolardır. Büyük, çok büyük ithalat yapıyoruz. Türkiye'ye çok şey satabilirsiniz, hele Serbest Ticaret Anlaşması yürürlüğe girdikten sonra çok daha fazla imkân vardır. Türkiye her yerden ithalat yapıyor. Büyük bir potansiyel sizin için.
Ayrıca Türk iş adamlarına da şunu söylemek istiyorum: Biraz önce Sayın Cumhurbaşkanı altını çizdi ve söyledi ama, önemli olduğu için ben tekrarlayacağım. Sırbistan'ın Rusya ile Serbest Ticaret Anlaşması vardır. Biz Avrupa Birliği ile gümrük yapısı içerisindeyiz. 15 senedir Avrupa ile gümrük duvarlarımız yoktur bizim. Almanya, Fransa, İtalya, İngiltere ile gümrükler sıfırdır. Şimdi bu imkânları hem siz hem biz, en iyi şekilde değerlendirmemiz lazım. Buradan daha çok yatırım yapmaya çağırıyorum sizi.
Balkan ülkelerinin çoğunda Türk iş adamlarının çok büyük yatırımları var. Ama Sırbistan'da maalesef yok, bu nedendir diye bugün Değerli Dostum Sayın Tadiç ile konuşurken, anlaşılan sizler siyasi noktada bizim geldiğimiz seviyeyi takip edemiyorsunuz. Türkiye ile Sırbistan çok ileri derecede siyasi işbirliği içerisine girmiştir. Bunu daha tam iş dünyasının algılayamadığı kanaatindeyim. Burada hepinize tekrar duyuruyorum ki, aramızda hiçbir problem yoktur, en mükemmel şekilde ilişkiler devam etmektedir. Balkan bölgesindeki diğer sorunları beraber çözmeye uğraşıyoruz ve hep beraber Balkanlara istikrar, güvenlik getirmek için çalışıyoruz. Bütün bunların en iyi şekilde değerlendirilmesi gerekir. Bu ülkeye güvenin ve bu ülkeye daha çok yatırım yapın. Size Sayın Cumhurbaşkanı çok açık bir şekilde çağrıda bulundu ve davet etti.
Değerli İş Adamları,
Biraz önce Sayın Cumhurbaşkanı buradaki çok büyük projelerle ilgili bilgiler verdiler, bunlar özellikle otoban yapımı konusunda. Biliyorum aranızda Türkiye'nin en iyi inşaat ve özellikle yol yapımı konusunda büyük firmaları var. Dün akşam ben Türk iş adamlarıyla birlikte bu otelde toplantı yaptım Sayın Tadiç, onlara tekrar anlattım. Yani bu ziyaretin önemini anlattım ve hepsini çok teşvik ettim. Ve tek tek hepsiyle de konuştuğumda gördüm ki, bizim en önemli firmalarımız bugün burada. Türk Eximbank da burada. Hepsi de hazırlıklı geldiler. Bu otobanların yapımında zaten tecrübeniz var, Balkanlar'da da bin kilometrenin üzerinde otoban yapan firmalar var aralarında. Bu bölgeyi biliyorsunuz. Onun için bu çağrıya kulak asın ve görüşmelerinizi yapın, biz sizin önünüzü açmakta kararlıyız.
Havaalanlarının, özellikle askeri havaalanlarının, sivil trafiğe açılması ile ilgili çalışmalarımız var. Bu yönde Savunma Bakanımız da daha önce geldi ve burada görüşmeler yaptı. Özellikle Kraljevo Havaalanı'nın sivil kullanıma açılması ile ilgili çalışmamız var, bununla ilgili yapılan projeler var Türkiye tarafından. Ayrıca Sjenica Havaalanı'yla da ilgileniyoruz, Sancak'ı Belgrad'a daha çok yakınlaştıracağı için. Tutin'de de bir organize sanayi bölgesi kurulmasıyla ilgili çalışmalarımız gayet ilerlemiştir. Gördüğünüz gibi çalışma alanı çok geniştir. Ulaştırma, başlı başına çok büyük bir alandır, sadece karayolları değil, demiryolları açısından da. Şu gerçeği de burada ifade etmek isterim ki: Burada Türk nakliyecilerinin çok değerli temsilcileri de vardır. Her yıl binlerce Türk tırı, Sırbistan üzerinden Avrupa'ya gidip gelmektedir. Dolayısıyla bu ülke kilit bir ülkedir. Balkanlarda anahtar bir ülkedir. Biz bunun gayet iyi farkındayız. Ve bu yönde de üstümüze düşen her şeyi yapmaya hazırız.
Turizm alanında, yine büyük işbirliği yapabiliriz. Türkiye'ye Sırbistan'dan yılda 200 bin turist gelmektedir. Bugün vizelerin daha da kolaylaştırılmasıyla ilgili yine görüşmeler yaptık. İnanıyorum ki, bunlar da hep neticelenecektir. Ama Türkiye'den Sırbistan'a daha çok turist gelmesi gerekir. Aynı yatırımlarda olduğu gibi, Türkiye'den Sırbistan'a gelen turist sayısında da yeterli bir rakam yoktur ortada. Burada bilgilendirmek ve Türk halkına buralara seyahat etmenin ne kadar kolay olduğunu anlatmak gerektiği kanaatindeyim. Tur operatörlerine bu konuda çok iş düşmektedir. Çünkü esas organizasyonu yapanlar onlardır. Otelcilik konusunda, Türkiye çok başarılı bir ülkedir değerli iş adamları. Avrupa'nın en güzel otelleri, her sene Türkiye'den seçilmektedir. Sırbistan gibi önemli bir ülkede, Belgrad gibi önemli bir başkentte, müşterek oteller yapabilirsiniz. Duyduğum kadarıyla, çok fazla otel olmadığını söylüyordu dün akşam iş adamları. Beraber bu yatırımları yapabilirsiniz. Havayolu konusunda, Türk Hava Yolları'yla sizin milli havayollarınız, ortak stratejik bir işbirliği yapmak istiyor. Bunun da çok faydalı olduğuna inanıyorum. Bu konuda da bugün yine Sayın Başbakan ve Başbakan Yardımcısı'yla daha detaylı konuştuk. İnanıyorum ki müspet, iyi gelişmeler söz konusu olacaktır.
Enerji konusunda, yine işbirliği yapılabilir. Şu anda zaten başlamıştır, bu işbirliği. Güney Akım Projesi'ne Türkiye'nin izin vermesiyle, Rusya'nın doğalgazının Karadeniz altından Avrupa'ya uzanması mümkün olacaktır. Bununla ilgili çalışmalar yakında başlayacaktır. Yine Nabucco ayrı bir hattır.
Hidroelektrik açısından, Sırbistan'ın çok önemli bir ülke olduğunu bilmiyorum, biliyor musunuz? Dünyanın en önemli hidroelektrik üreticilerinden birisi bu ülkedir. Hâlâ da yeni üretim imkânları ve projeleri olduğunu, bugün yaptığımız görüşmelerde öğrendim. Türk firmalarının enerji konusuna ne kadar çok ilgi duyduklarını yakinen biliyorum. Ümit ederim ki, bu noktayı da değerlendirirsiniz.
Bunun dışında sanayi ve üretim ayrı bir alandır. Sırp sanayii sağlam bir sanayidir. Bunun rehabilite edilmesi, yeniden dirilmesi, bunların hepsi mümkündür. Türk sanayii de kendisini ispatlamıştır. Bizim ihracatımızın, 130 milyar dolarlık ihracatımızın yüzde 90'ı sanayi malıdır. Avrupa'yla, AB'yle en büyük ticaret kalemimiz otomobil ihracatıdır. Bu konularda işbirliği yapabiliriz. Dün akşam Türk iş adamlarıyla yaptığım görüşmede, bir firmamızın, sizin bir traktör fabrikasıyla burada müşterek üretime geçeceklerini öğrenince, bundan büyük bir memnuniyet duydum. Eminim ki birçok yine imkânlar vardır, bu imkânları değerlendirmenizi özellikle istiyoruz.
Son olarak şunu söylemek istiyorum ve altını çizerek söylemek istiyorum: Bizler, her iki devlet, daha çok iş yapmanız konusunda, sadece Sırbistan'da değil, sadece Türkiye'de değil, gerekirse ortaklıklar kurup, başka ülkelerde, üçüncü ülkelerde beraber iş yapmanız konusunda, sizi sonuna kadar destekliyoruz ve teşvik ediyoruz. Bu fırsatları değerlendirin. Burada konuşun, arkasını iyi takip edin, sizler Türkiye'ye gelin, Türkiye'de devam edin, sizler tekrar tekrar gelip gidin. Bugün öğrendiğim kadarıyla sizde de kullanılan kelimelerle, sıcağı sıcağına bu işleri takip edin. Çünkü ortak yapabileceğiniz çok iş vardır. Bu gayet açıktır, ortada. Bunun siyasi zemini de hazırlanmış vaziyettedir.
Tekrar bu seyahatimizde bize gösterilen ilgiye çok teşekkür ediyorum ve hepinize başarılar diliyorum.